Ermera,03/03/2023-Ohin loron bee moos sai nafatin preokupasaun ba populasaun sira iha Timor-Leste tantu área urbana no área rurál sira maibé iha fatin balun komunidade sira iha inisiativa rasik oinsá konserva bee moos atu utiliza ba nesesidade loroloron.
Inisiativa ne’e hatudu husi komunidade Aldeia Palimanu, suku Fatukeru Postu Administrativu Letefoho, Munispiu Ermera ne’ebé suporta husi ONG, Timor-Leste Organic Fertilizer (TILOFE) serbisu hamutuk ho autoridade lokál, lia nain, inklui mós komunidade sira hodi konserva bee liu husi ke’e debu hodi responde ba problema ne’ebé tinan barak sira enfrenta.
Xefe Aldeia, Palimanu Feliz Barros, informa katak, debu ne’ebé sira ke’e hodi konserva bee moos ba komunidade sira ho medida 10×9km no rezultadu ikus kuaze bee matan rua mak komunidade sira utiliza ba moris loroloron, no autoridade lokál ne’e agradese tebes ba TILOFE tanba servisu makaas hodi tulun komunidade sira.
“Nu’udár xefe aldeia fó agradese ba TILOFE ne’ebé mak servisu maka’as tebes ho ami autoridade no komunidade inklui mós lian nain sira hodi halo konservasaun ba bee liuhusi ke’e debu hodi responde ba nesesidade ema hotu nian”, nia haktuir ba Jornalista sira iha Aldeia Palimanu suku Fatukeru Postu Administrativu Letefoho, Munisípiu Ermera foin lalais.
Iha fatin hanesan Martinha Maia, nu’udar komunidade Aldeia Palimanu hatete hahú husi tinan 2017 to’o 2021, sira tenki la’o ho distánsia ne’ebé do’ok kuaze kilométru 10 molok hetan bee moos, maibé iha tinan iha 2021 sira hetan apoiu husi ONG hodi konserva bee no nia orgullu tanba sira la presiza la’o do’ok hodi asesu bee moos.

“Tinan ida ne’e ami agradese no orgullu tebes ba ONG TILOFE nia servisu ne’ebé ho maneira halo konservasaun ke’e debu iha foho leten no ikus hamosu fali bee moos iha foho hun hodi ami hotu uza ba moris loroloron nian”, dehan nia
Iha fatin hanesan Diretór TILOFE, Ezaquel Martins, hatete durante ne’e sira hetan formasaun husi ONG Permatil nune’e sira iha inisitiva rasik hodi implementa iha Suku Fatukeru.
“Ami nia ONG hetan matenek oituan husi PERMATIL nune’e ami iha inisiativa rasik hodi buka tuir debu antigu sira atu ke’e fila fali tanba debu sira ita hare maran maibé iha rai okos ne’e bee iha, nune’e TILOFE servisu hamutuk ho komunidade sira halo konservasaun fila fali hodi komunidade sira bele asesu fila be’e ho distánsia ne’ebé besik”. dehan Diretór TILOFE.
ONG TILOFE hari’i iha loron 28 fulan Novembru tinan 2018, hetan mós suporta husi ONG HAKBIIT, no kolabora ho Permaculture Timor Lorosa’e (PERMATIL), no atividade prinsipál mak kria produsaun adubu orgániku no halo konservasaun bee liu husi ke’e debu iha foho leten sira.
Aldeia Palimanu, suku Fatukeru Postu Administrativu Letefoho, Munisípiu Ermera iha uma kain 400 ho total populasaun 1.800.
Jornalista : Natalina de Araújo
Editor : Jonas
Discussion about this post