Radio, online – Setor justisa kontinua infrenta dezafiu iha nasaun ne’e. Liu husi aniversairu Justica System Monitonrg Programme (JSMP) ba dala XI hodi firmeza atu esforsu ho nia kapasidade tomak hodi asegura instituisaun judisiairu sira hot-hotu funsiona efetivamente no kontinua dezempena nia sevisu ho produtividade.
JSMP hari iha dia 28 de Abril tinan ne’e ba kotuk. Tuir Diretor JSMP Luis de Oliveira Sampaio tinan ne’e ba oin instituisaun judisiariu hotu presiza kualidade tuir padraun Internasional sira hanesan prinisipiu julgamentu ne’ebe justu, trasparente no asesivel ba ema hotu.
Luis hatutan, durante tinan ne’en ne’e nia laran, desde JSMP konseiente katak, iha tinan sanulu nia laran desde Timor-Leste restaura ninia independensial 2002, la signifika atu rezolve kedas buat hot-hotu iha setor justisa.
Maibe JSMP hanoin katak investementu ne’ebe metin no sustentavel ba setor ida ne’e sei produz multi- implikasaun ba setor sira seluk iha kuadru vizaun dezemvolvementu nasional nian.
Luis realsa, mesmu iha pratika sidadaun sira sei kontinua infrenta dezafiu oi-oin. Dezafiu sira ne’e bele tanba naturalmente instituisaun sira ne’e sei nurak-no foun. Purzemplu setor justisa sei kontinua infrenta limitasaun rekursu umanus, limitasaun meus komunikasaun, kestaun lingua no tradutor sira, kestaun konaba asesu ba dokumentus kazu sira, konflitu interpretasaun ba provizaun sira iha lei hirak ne’e nia laran no kestaun tranparensia iha tribunal rekursu (julgamentu ne’ebe dala barak kontinua taka ba publiku).
Iha okaziaun ne’e Vise Ministru Justisa Ivo Valente, durante ne’e mos sai hanesan presidente Board JSMP nian, liu husi seremonia ne’e nia hateten, maske durante ne’e nia asumi knar nudar Vise Ministra Justica maibe nia sei halao nia kna’ar nudar presidente board JSMP to’o ohin loron. Tamba durante nia nunka lori intrese estadu no intrese privadu nian atu inpoin fali JSMP.
“Grasa dedeus to’o ohin loron hau hare katak doadores sira no komunidade Timor-Leste sei iha konfiansa nafatin ba JSMP. Hau kontente tebtebes tamba hau nia alin sira iha JSMP iha tinan XI ona hatudu sira nia profionalismu, demeritu, kapasidade, teknika no juridika iha sira nia area,”Ivo louva.
Ivo dehan tutan, hanesan membro governu ne’ebe responsabiliza konaba asuntu Justisa iha Timor-Leste, governu hetan benefisiu barak husi kontribuisaun JSMP liu-liu sira nia relatoriu ne’ebe maka fo rekomendasaun ba governu oinsa buka solusaun ba difikuldade ne’ebe maka setor justisa hasoru.
Aleinde ne’e,iha fatin seluk JSMP kontinua prekupa ho kazu ne’ebe involve violensia bazeia ba jeneru, partikularmente kazu violensia domestika, tribunal sira kontinua aplika pena suspensaun ne’ebe kontrariu natureza prezensa lei numeru 7/2010 konaba lei kontra violensia domestika ne’ebe hatur violensia domestika hanesan krime publiku iha kuadru jurisdisaun kriminal Timor-Leste nian.
Discussion about this post