Sunday, December 3, 2023
Radio Liberdade Dili - FM 95.8 Mhz
Advertisement
  • Varanda
    • Vizaun & Misaun
  • Se Mak Ami
  • Notisia
    • Atualidade
    • Feature News
  • GenderEquality
  • Desportu
  • Opiniaun
  • Artista
  • Foto
  • Programa Radio & Orariu
No Result
View All Result
Radio Liberdade Dili - FM 95.8 Mhz
  • Varanda
    • Vizaun & Misaun
  • Se Mak Ami
  • Notisia
    • Atualidade
    • Feature News
  • GenderEquality
  • Desportu
  • Opiniaun
  • Artista
  • Foto
  • Programa Radio & Orariu
No Result
View All Result
Radio Liberdade Dili - FM 95.8 Mhz
No Result
View All Result
Home Ekonomia

Etelvina Maria Dias: Husi Violensia Ba Vitoria

Eva Florentina by Eva Florentina
December 19, 2022
in Ekonomia, Gender Equality, Intervista
0
Etelvina Maria Dias: Husi Violensia Ba Vitoria
51
SHARES
205
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on Whatsapp

Sosiadade fiar katak moris uma-laran nian sai responsabilidade ba mane deit, maibe faktus hatudu laos nune’e. Etelvina Maria Dias, sobrevivensia kazu violénsia domestika ida, prova ona kona-ba ida ne’e.

Hafoin sai husi uma mahon iha tinan 2005, ho abilidade husi treinamentu ne’ebe oferese husi FOKUPERS, Etelvina loke keós ida maibé la susesu. Nia muda hanoin atu loke bengkel maibe depois nia deside loke karpintaria (mebel).

Etelvina Maria Dias na’in ba Karpinteiru iha Alas. (Foto:Santhy/2.12.2022)
“Modal ne’e suporta mai husi Fokupers fó osan $ 400 dollar iha tinan 2021, la’os de’it loke mebel maibé hau mós sambil fa’an gazolina. Dadaun ne’e hau iha ona staff na’in rua, kada fulan hau selu sira USD$ 115.00 ba ema ida.” Dehan Etelvina.

Etelvina, señora idade 46 ne’e iha oan nain 3. Nia husi Munisipiu Manufahi, Postu-Administrativu Alas, Suku Taituda, Aldeia Lore no agora dadaun hela iha nia rai moris-fatin. Nia hetan violénsia domestika husi nia kaben bainhira nia isin-rua.

Laos Etelvina deit, feto barak iha mundu mos hetan violensia bainhira sira hahu hetan bebe. Iha estudu multi-nasaun hala’o husi Organizasaun Saude Mundial (WHO), hatudu katak entre 13% no 52% feto sira iha mundu hetan abuzu husi sira nia parseiru intimu. Violensia ne’e akontese bainhira sira hahu isin-rua.

“Hau nia kaben, loron kalan baku hela de’it hau, to’o hau isin sira metan hotu. Hau devorsia ho hau nia  kaben, depois hau mai hela iha uma mahon iha tinan 2004-2005. Mana sira husi FOKUPERS mak akompaña hau to’o hau hetan solusaun. Hau nia oan mós moris iha Uma Mahon. Mana sira husi Fokupers lori hau ba Hospital Nasional Guido Valadares (HNGV).” Etelvina esplika ho matan-been.

FOKUPERS nudar organizasaun ida ne’ebé eziste ona tinan 25 nia laran, habelar nia servisu inklui fó asisténsia ba vitima, halo edukasaun infansia sedu não violensia no igualdade jéneru, halo advokasia no hakbiit feto sira nia koñesimentu iha area negosiu.

Iha tinan 2021 FOKUPERS fó ona treinamentu ba feto sobrevivente husi munisipiu 13. Kuaze sobrevivente 150 mak hetan ona koiñesementu kona-ba saida mak violénsia no oinsa jere emosaun, hakbiit sira ho abilidade foun hodi dezenvolve mikro empregu, involve iha atividade suku no treinamentu seluk ne’ebe tulun sira moris iha sosiadade. Husi sira na’in 150 ne’e, na’in 27 mak konsege asesu ona ba iha small grant fundus ki’ik-oan, hodi halo sira nia negosiu. Negosiu ne’ebe sira halo mak fa’an produtu lokal, haki’ak animal, loke keos, tunu sate no seluk tan.

Vice-Diretór Dominga Amaral dehan FOKUPERS ninian asistensia fó bainhira sira mai hanesan vitima, maibé depois sira bele forte no rekopera husi trauma, transforma sira nia-an hanesan sobrevivente, no forte hodi foti desizaun hodi jere sira nia moris rasik no halao sira nia negosiu.

Hafoin Etelvina simu apoiu orsamentu husi FOKUPERS hamutuk USD$ 400,00 hodi hahu ninia negosiu karpintaria, oras ne’e dadauk negosiu ne’e lao ona ba susesu. Nia hetan ona lukru hamutuk USD$ 1,700. Nia fa’an kama no odamatan ida entre folin USD$ 50.00 to’o USD$ 60.00. Nia mos fó ona servisu ba ema nain-rua ho salariu USD$ 125.00 kada fulan.

Anino Gonçalves, idade 28, servisu ba Etelvina desde tinan 2021. Nia admira ho Etelvina nia esforsu. Maske moris pasadu hetan violénsia domestika no abandona husi nia-kaben, maibé Etelvina, feto ida ne’ebé forte.

“Hau hahú servisu iha tinan 2021 bainhira mana Etelvina loke karpintaria. Hau hetan salariu fulan ida $125. Hau  kontenti banhira hetan servisu hanesan ne’e. Salariu mós sufisiente duni hodi haree hau nia familia.” tenik, Anino Gonçalves.

Etelvina halo susesu brillante. Nia kontenti tebes ho nia moris ida agora. Vise-Diretóra FOKUPERS Domingas Amaral mos afirma kona-ba susesu ne’ebe Etelvina halo.

“FOKUPERS apoiu fundu ba feto sobrevivente na’in 27 ne’e, kada ema ida hetan $ 450 to’o $ 500. Ba sobrevivente Etelvina foufoun hetan $400 dollar, maibé depois nia hetan rendimentu di’ak liu tan, konsege hetan lukru di’ak liu tan.” dehan Domingas Amaral.

Sosiadade sei labele halo tan feto sira sai vulneravel. Violensia ne’ebe sira hasoru, laos ikus ba sira nia moris. Ho tulun husi organizasaun lokál sira hanesan FOKUPERS, sira hamrik hodi hatudu oinsa sira halo balansu poder iha sosiadade. Sira responsabiliza ba moris uma laran nian no garante oan sira nia futuru.

Etelvina iha mehi atu fó futuru diak ba nia oan sira. Nia hakark nia oan sira bele remata estudu iha nivel universitaria. Iha tinan 2023 nia oan feto-boot ne’ebe remata ona estudu sekundaria sei kontinua ninia estudu.**

Jornalista : Santina Lucia da Costa

Editora : Ana Teresa Sequeira

Tags: Fokupers Timor LesteFundasaun Media Develeopment Centre (FMDC)UN Women Timor-Leste
Previous Post

Joven Produtivu Hametin Ekonomia Rai Laran

Next Post

Violénsia Domestika ne’e Violénsia Direitus Humanos

Eva Florentina

Eva Florentina

Related Posts

Sobrevive husi Violénsia Doméstika, Feliciana Loke Restorante Tia Janner iha Maubara
Feature News

Sobrevive husi Violénsia Doméstika, Feliciana Loke Restorante Tia Janner iha Maubara

November 14, 2023
Elisabeth Nia Ideia Negosiu Catering Hahan no Dosi Insipra Husi Nia Inan
Feature News

Elisabeth Nia Ideia Negosiu Catering Hahan no Dosi Insipra Husi Nia Inan

October 24, 2023
Mira “Onestu no Dedikasaun ba Serbisu Sei Hetan  Konfiansa ba Tempu Naruk”
Feature News

Mira “Onestu no Dedikasaun ba Serbisu Sei Hetan  Konfiansa ba Tempu Naruk”

October 19, 2023
Dedikasaun Ba Serbisu, Angel Hetan Konfiansa Nu’udar Jestora RKLM-Atauro Tinan 5 Ona
Feature News

Dedikasaun Ba Serbisu, Angel Hetan Konfiansa Nu’udar Jestora RKLM-Atauro Tinan 5 Ona

October 17, 2023
RICAR PASCOELA “HARII WWCTL ATU DEFENDE DIREITU TRABALLADÓR DOMÉSTIKA”
Gender Equality

RICAR PASCOELA “HARII WWCTL ATU DEFENDE DIREITU TRABALLADÓR DOMÉSTIKA”

September 7, 2023
LA’O TUIR AMAN NIA AIN-FATIN, ALOU HARII MÍDIA ONLINE ORLULI NEWS IHA AINARO
Gender Equality

LA’O TUIR AMAN NIA AIN-FATIN, ALOU HARII MÍDIA ONLINE ORLULI NEWS IHA AINARO

September 4, 2023
Next Post
Violénsia Domestika ne’e Violénsia Direitus Humanos

Violénsia Domestika ne’e Violénsia Direitus Humanos

Discussion about this post

Your browser does not support the audio element.
Fans na'in: mak rona hela
Loading ...
Winamp, iTunes Windows Media Player Real Player QuickTime Stream Proxy

POPULAR

  • DALIA SOARES PEREIRA FINALISTA CS-UNTL, HARÍ RASIK NIA MÉDIA

    DALIA SOARES PEREIRA FINALISTA CS-UNTL, HARÍ RASIK NIA MÉDIA

    1204 shares
    Share 482 Tweet 301
  • SERVISU VOLUNTÁRIU TINAN 13 IKUS MAI MARIA (EMI) HETAN KONFIANSA  SAI JESTORA IHA RÁDIO KOMUNIDADE RAIHUSAR

    389 shares
    Share 156 Tweet 97
  • Hasa’e Folin Tarifa DNTT Prende Ona Bís Haat

    376 shares
    Share 150 Tweet 94
  • RENOÇENCIA “Mane De’it Bele Suku Roupa Tanba Sá Ita Feto Labele Hadi’a Kareta”

    300 shares
    Share 120 Tweet 75
  • INSPIRA HUSI TUTORIAL IHA MEDIA SOSIAL, MAILA LOKE SALON RASIK

    283 shares
    Share 113 Tweet 71

KONTAKTU AMI

Avenida Hudi Laran, Usindo
Dili, Timor-Leste

Recent News

Fundasaun Pátria ho Plan Internasionál Kontinua hakbi’it Jornalista Média Lokál sira

Fundasaun Pátria ho Plan Internasionál Kontinua hakbi’it Jornalista Média Lokál sira

December 1, 2023
Xefu Suku Eleitu Bairu Pite Joanina Sei Tau Prioridade Programa Neen ba nia Komunidade

Xefu Suku Eleitu Bairu Pite Joanina Sei Tau Prioridade Programa Neen ba nia Komunidade

November 29, 2023
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

© 2021 Radio Liberdade Dili - Powered by FMDC & Hosted by Kalohan.NET

No Result
View All Result
  • Varanda
    • Vizaun & Misaun
  • Se Mak Ami
  • Notisia
    • Atualidade
    • Feature News
  • Gender
  • Desportu
  • Opiniaun
  • Artista
  • Foto
  • Programa Radio & Orariu

© 2021 Radio Liberdade Dili - Powered by FMDC & Hosted by Kalohan.NET