Radio, online – Sosiedade Sivil, asistensia legal iha area justisa iha hanesan Fundasaun Edukasaun Komunidade Matebian (FECM, Baucau), JSMP-VSS, Fundasaun Fatu Sinai Oecusse (FFSO) liu husi seminar esforsu hodi atende kbi’it laek sira ba iha asistensia legal.
Seminariu ne’ebe halao durante loron rua (dia 14-15 Maiu 2012) iha Otel Timor ne’ebe ho topiku “Komunidade Asesu ba Justisa Iha Timor-Leste. “Fornese Asistensia Legal ba Ema Kbi’it laek .”
Diretor JSMP Luis Sampaio dehan, durante ne’e advogadu privadu sira infrenta dezafiu oioin, maibe sira konsege maneija dezafiu sira ne’e atu partisipa no kontribui ba prosesu atu hametin justisa ba ema hotu liu-liu ba ema sira ne’ebe hela iha area rural.
Iha parte seluk Diretor FECM Lino Lopes reafirma, hanesan organizasaun sosiedade sivil ne’ebe maka fo ona asistensia legal justisa gratuitu ba komunidade. Ne’e duni komunidade ne’ebe maka hetan sira nia tulun konsedera katak sira nia prezensa ajuda tebes sira nia nesisidade hodi bele hetan justisa liu husi dalan tradisional, mediasaun nomos lori prosesu ba tribunal.
“Asistensia legal iha sira tenke hakbesik an ba to’o iha area rural hodi fo sira apoiu legal ba komunidade sira ne’ebe presiza tebes. Tamba povu barak seidauk hatene mekanismu atu rezolve sira nia problema rasik,”Lino apela.
Iha fatin hanesan Vise Ministra Justisa, Ivo Valente konfesa katak, tuir lei numeru 11/2008 determina katak to’o iha dia 30 Julho 2012, se advogadu sira ne’ebe maka seidauk tama sentru de formasaun no seidauk hetan rekuinesementu legal nudar advogadu sira labele ona pratika tan iha area justisa.
Vice Ministru Justisa ne’e hatutan, governu halo ona esforsu ida atu altera artigu ne’ebe maka dehan katak, advogadu privadu sira ne’ebe pratika to’o deit iha 30 Julho 2012 bele kontinua tan sira nia pratika ba to’o iha fulan Dezembro tinan 2015. Tuir Ivo esforsu ida ne’e to’o ona iha Parlamentu Nasional iha komisaun A.
“Ita hein katak komisaun A bele altera lei ne’e hodi muda tiha artigu atu nune’e fo oportunidade ba advogadu sira atu bele pratika nafatin iha tribunal atu fo asistensia legal ba komunidade sira ne’ebe maka la iha k’bit no sira ne’ebe maka ekonomia menus atu selu advogadu privadu,”Ivo esplika.
Prezidenti Komisaun A Parlamentu Nasional, Fernanda Borges hateten, advogadus ne’ebe fo tulun ba ema k’bit laek iha area rural importante tebtebes ba nasaun ne’e. presiza mos advogadus sira tenki garante independensia.
“Hau husu ba estadu fo tulun ba advogadus sira ne’e bele funsiona hodi nune fo asistensia legal lolos ba sidadaun sira ne’ebe iha area rural ba prosesu kriminal ruma,”Fernanda akresenta.
Discussion about this post