Dili – João Bareto ema ho defisiénte matan ne’ebé uza aitonkat, la’os bareira ba nia hodi hetan títlu Baxarelatu iha Unversidade Nacional Timor Lorosa’e iha loron 11 fulan Abril tinan ida ne’e.
João Bareto husi Munisipiu Bobonaro, Aldeia Moloptas, Suku Molop, moris iha loron 25 fulan Jullu tinan 1970. Hahu nia eskola primária iha Maloa Bairo-Pite no Pre-Sekundáriu iha eskola Fatumeta Dili no kontinua Ensinu Sekundária iha Finantil, uluk ho naran (Darmabakti), remata sekudariu iha tinan 1994. Iha tinan 2001 João kontinua nia estudu ensinu superior iha Universidade Nacional Timor Lorosa’e, Fakuldade Siensia Sociais, Departamentu Ciensia Politika.
João haktuir moris mai ho kondisaun la ho defisiénte, iha tinan 2001 sei hala’o nia estudu iha Universidade Nasional Timor Lorosa’e. Bainhira to’o iha semestre haat komesa matan haree ladun moos no to’o iha semestre lima João nia matan la haree total iha tinan 2004.
“Husi ne’e ha’u rasik foti desizaun para ha’u nia estudu, tanba kodisaun ne’ebé limita ha’u nia movimentu. Bainhira ha’u para ha’u nia estudu no hadook an husi kampus senti triste tebes no hanoin ha’u nia estudu ne’e la ba oin ona, entaun fila ba uma ha’u tanis, iha hanoin ida katak ha’u nia moris realidade mak ne’e ona. Tanba ha’u nia matan ne’e komesa malaok neneik to’o laharee total. Maske halo ona tratamentu iha Hospital Nasional Guidu Valedares iha tinan 2007 ne’ebé doutór espesialista sira husi Australia mai, hodi halo tratamentu matan maibé sira leno ha’u nia matan hateten, ha’u nia matan laran ne’e metan barak no kafe ten de’it nune’e labele halo operasaun tanba iha lensa matan ne’e foer nakonu. Entaun husi ne’e ha’u hanoin ona ba pasadu, ha’u nia matan uluk hetan torturasaun iha tempu Indonesia ne’ebé fakar kafe manas ba laran ne’e mak nia inpaktu sai tiha nune’e“, nia konta ho sentimentu triste, bainhira dada lia ho ekipa Radio Liberdade iha nia servisu fatin AHDMTL Manleuana Dili.
Foto: ekipa Radio Liberdade
Nune’e João ho nia familia nafatin esforsu halo tratamentu iha doutór espisialista husi Amerika mai lakonsege rekopera, tanba ne’e kontinua ba konsulta iha Klinika Lanud Bairo-Pite Dili, baixa semana rua hodi simu aimoruk maibé nafatin la iha mudansa ba nia matan. Iha tinan 2007 João rona novidades di’ak husi doutór matebian Daniel Murphy momentu hala’o hela tratamentu, relasiona ho informasaun kona-ba organizasaun ne’ebé tau matan ba ema ho defisiénsia sira. Ikus doutór Daniel hateten ba nia, hakarak bele la’o mesak, entaun lori ita boot ba iha organizaasaun ida ho naran East Timor Blind Union ETBU, organizasaun ne’e tau matan ba ema ho defisiénsia sira, organizasaun ne’e iha treinamnetu kona-ba aprende letra braille nomos aprende uza aitonka ne’eb’e bele fasilita la’o mesak.
Discussion about this post