Radio, online – Polisia Nasional Timor Leste (PNTL) Distritu Manufahi kaptura Front estudante, Universidade Nasional Timor Lorosa’e (UNTL) nain 5, Xefi Suku Betano, Xefi Aldeia Bemeta no komunidade nain 2.
Kapturasaun ne’e relasiona ho komunidade sira hamutuk ho estudante Front halao asaun pasifiku ba kompanha Tinolina Lda hodi hapara ba kontruksaun rai hektares kuaze 10 resin ba kontruksaun projetu elektrisidade olio pezadu.
Tuir akordu antes governu ho komunidade sira konkorda foti rai hektares 4.
Informasaun ne’e fo sai husi Ko’ordenador Front estudante Rede ba Rai, UNTL Zenito Santana iha kampus induk UNTL Kaikoli, Dili Kinta, (1/9).
Zenito hatutan, kapturasaun ba estudante nain 5 ho lider lokal ne’e iha dia 31 de Agostu wainhira halao asaun pasifiku kontra kompanha mak kaer obra ne’e.
Ko’ordenador Front estudante nasional Rede ba Rai ne’e ahtutan, estudante UNTL hamutuk ho komunidade iha Suku Betano halao demostrasaun pasifiku nbazeia ba inkonstensia no faktus katak governu ho kompanha halo okupasaun ne’ebe la liu husi prosesu ida ne’ebe nakloke ka tranparansia mosu manipulasaun bo’ot ba faktus.
“Ita nia governu mak viola fali akordu ne’ebe uluk ne’ebe husu ba komunidade fo rai hektares 4 maibe projetu ne’e lao foti ho forsa ba rai hektares 6 resin. Ho ida ne’e ami estudante hamutuk ho povu sira tenki defende ba povu ki’ik no kiak sira. Ita laos atu habokur deit ema emprezariu sira hodi hamate povu kiak,’nia kestiona.
Tamba ne’e komunidade sira halo tiha asaun pasifiku ida iha terrenu iha loron 31 agustu 2011, maibe komunidade tenki infrenta tan hahalok violentu no orogante husi agente polisia sira ne’ebe ba atuasaun demostrasaun pasifiku ne’e.
Zenito hatutan, tuir lolos polisia laiha direitu atu halo kapturasaun ba estudante sira ho autoridades lokal tanba antes semana ida atu atu halo manifestasaun pasifiku hato’o uluk karta koinesementu ba iha PNTL Manufahi.
Iha parte seluk Porta Voz Resolusaun Front Mahasiswa Rede ba Rai, Celestino Gusmáo hateten, problema ba rai suku Betano, estudante husu ba governu atu halo dialogu ho komunidade hodi fo solusaun ba problema ne’e, maibe governu la iha vontade ida ne’e signifika dezenvolvimentu obrigatoriu ida nebe’e planeadu.
Rede ba Rai, ejiji ba orgaun estadu no orgaun kompetente sira hanesan Presidente Republika, Presidente Parlamentu Nasional, Primeiru Ministro atu deklarasaun hodi kontra uza forsa hasoru ba povo nebe’e la fo sira nia rai ba governu hodi halo dezenvolvimentu.
Tuir lolos, governu tenki hola lisaun husi nasaun Malazya ne’ebe foin lalais ne’e komisaun G ba vizita. Iha Malazya wainhira estadu atu halo konstruksaun bo’ot iha povu nia rai ni povu nia le’et, tenki atende uluk povu nia nesesidade.
‘Ita nia ukun nain sira ne’e laiha fuan no laiha laran luak, hare deit ba sira nia ambisaun atu atinzi ba sira nia programa ne’ebe fo terus deit ba povu,”nia komenta.
Parlamentu Nasional tenki produs lei ida ne’ebe garante direito no asesu povo nia ba rai, atu halo konsultasaun ne’ebe transparante no mos tau rekursu ne’ebe naton. Husu ba Komandante PNTL Distrito Manufahi atu halo investigasaun ba prosesu administrasaun no servisu atuasaun membros husi Unidade Polisia.
Celestino husu ba povo hotu nomos movimentu tomak ne’ebe mak respeita valor no luta husi Boaventura atu hamutuk ho povo Betano-Manufahi hodi mantein nafatin prinsipiu kontra eksploitasaun ba povo Maubere.
Discussion about this post