Ermera-Bee-Matan Dadil lokaliza iha Suku Catrai-Kraik Postu-Administrativu Letefoho, nu’udar fatin turizmu hodi atrai vizitante sira husi fatin seluk.
Tomas Inacio Gonsalves haktuir katak, Bee-matan Dadil nu’udar fatin turizmu hodi atrai vizitante sira, Bee Dadil mai ho forma natureza no moris to’o ohin loron, nunka maran arbiru, no avo sira hanaran Er dadil, liafuan Er ne’e signifika katak bee, Dadil ne’e signifika Dada-lian no seluk hanaran hat-sinu.
“Hahu husi ne’e avo sira kuidadu hanesan bee moos inklui asegura iha tempu bai-loron no valoriza nu’udar bee matan kulturál, tanba kada tinan ami sempre fó han bee matan tuir kultura nian no paisajen Dadil nakonu ho fatuk, ai-horis, dut no onu sira, inklui uma-lisan haat hanesan Bihahi Hatlipi, Malikusa, Kaibasa inklui Kaebau uza ba konsumu’’ Konta tuir Tomas ba Jornalista sira iha loron 20/11/2024.
Tanba ne’e, Tomas sujere ba joven sira ne’ebé ba vizita fatin turizmu ne’e karik, presiza kumpri regulamentu balun ne’ebé komunidade sira tau ona, hanesan labele namora, soe lixu arbiru inklui labele halo barullu iha fatin turizmu ne’e.
Entretantu Xefe Suku Catrai-Kraik Postu-Administarivu Letefoho, Carlos da Costa Soares husu ba vizitante ne’ebé hakarak hakbesik-aan hodi vizita fatin turizmu ne’e, presiza hadomi ambiente no labele soe foer arbiru, tanba bee Dadil hanesan bee natureza ne’ebé komunidade sira husi aldeia haat konsumu.
“Ami kria regulamentu ne’e ba vizitante sira, bainhira hakarak vizita turismu ne’e presiza iha karta rekuñesementu ruma mai suku, tanba iha tinan kotuk joven sira mai vizita maibé la kuidadu ambiente, inklui so’e foer arbiru iha bee matan, no uza hodi haris, fase oin iha bee ne’e” Xefe Suku Salienta ba Jornalista sira iha Sede Suku Catrai-Kraik
Autoridade Lokal husu vizitante sira, tenke tuir regulamentu husi suku Catrai-Kraik ka na’in ba fatin turistiku refere, tenke respeita no valoriza nafatin istoriku tanba indepedensia ne’ebé Timor-Leste hetan sura ho natureza Timor nian.
“Istoria Bee Matan Dadil ne’e mak hanesan, bee ne’e moris rasik iha fatuk leet, Onu ida moris iha bee refere ita la hatene tanba saida mak nia bele moris no oinsa nia iha, maibé atu dehan de’it katak, Onu moris desde beiala sira-nia tempu, ami bolu bee dadil tanba iha fatuk lian hanesan dadil, ka lian hanesan sinu tanba ne’e mak hanaran Bee Matan Dadil” konta tuir Carlos.
Aliende ne’e husi fatin turizmu komunitáriu iha Suku Catrai-Kraik iha fatin lubuk ida, hanesan bee Dadil, inklui relijioju nian iha Kapela, kruz joven ne’ebé iha Osuli, Suku ne’e liga ba Ramelau tanba Ermera ho Ainaru hafahe husi Ramelau, nia hakotu.
Informasaun hirak ne’e, Joenalista hetan liuhusi servisu hamutuk AJTL no Oxfam Timor-Leste no hetan apoiu orsamentu husi Oxfam Hong Kong, liuhusi atividade Media Tour iha Munisipiu Ermera Postu-Administrativu Letefoho Suku Leu-Bassa no Suku katrai-Kraik.
Jornalista : Maria de Rosa
Editora: Natalina Araújo
Discussion about this post