Maliana(26/09/23) – Hatene le’e no hakerek husi ema ida bainhira ba eskola ne’e di’ak, maibé hatene le’e no hakerek ba ema ne’ebé la ba eskola ne’e grasa ida, tanba le’e no hakerek presiza ema seluk hanorin, maibé Lucília lae nia aprende mesak iha uma tanba ho kondisaun difisiénte ain halo Lucília la asesu ba eskola sa tan lao ba fatin seluk, husi limitasaun ne’ebé iha halo feto difisiénte ain ne’e la lakon oportunidade hodi aprende rasik.
Lucília Pacheco S. Gama, Naturalidade Balibo moris iha loron 9 fulan Agostu 1993 iha Aldeia Raefatuk Suku Leolima Postu Balibo Munisipiu Bobonaro, moris mai ho kondisaun difisiénte ain kedas halo Lucília la hetan saida ema nia otas maluk sira hetan hanesan asesu ba edukasaun no halo movimentu ba fatin fatin, hirak ne’e la halo Lucília iha kotuk.
Bainhira feto difisiénte ne’e bot ba daudauk nia hatene katak nia sei la asesu ba edukasaun maibé Lucília aprende le’e no hakerek liuhusi Bíblia iha uma.
Credit by Eva Florentina
“hau nia idade sae ba 15 hau foti bin nia Katakizmu no Bíblia ne’ebé rai iha uma laran hodi le’e, ha’u aprende liu husi le’e no hakerek mesak husi livrinho no Bíblia iha uma deit, no agora ha’u bele hakerek no le’e ho di’ak, no hau mos bele kaer telefone hodi komunika ho ema seluk” haktuir Lucília.
Enkuantu iha fatin hanesan inan faluk Imelda Pacheco ho lian hamnasa hateten nia sente kontenti tanba nia oan feto la asesu ba edukasaun maibé bele le’e, hakerek no partispa iha atividade oioin iha suku laran.
“ha’u kontenti los tanba ha’u nia oan feto ho kondisaun difisiénte ain no la ba eskola hanesan nia bin no alin sira maibe ha’u nia oan feto hatene le no hakerek, ha’u mos suporta los nia ba atividade sira ne’ebé halao iha ami nia suku laran, nia sempre ba hamutuk ho nia primo ka maun sira ne’ebé hakarak lori nia” Lucilia nia inan Imelda haktuir.
Oan feto husi Julio Soares (falecido) no inan Imelda Pacheco ho oin nakraik haktuir mós ninia família nia moris ba jornalista Radio Liberdade iha nia hela fatin Suku Leolima, Aldeia Raefatuk.
“hau nia apa mate iha tinan 1999, hau nia inan faluk nia la lori riku soin seluk hodi haree ami, nia halo toos iha uma kotuk no fila liman liuhusi homan luhu hodi faan no haree ba ami nia moris, ha’u de’it mak la ba eskola maibé bin ho alin sira eskola hotu” Lucília relembra.
Maske moris ho inan faluk de’it, feto difisiénte ne’e la falta etu bikan ida kada refeisaun tanba iha inan ne’ebé badinas prepara hahan husi rezultadu to’os rasik, Lucilia mós ho nia inan la preokupa ona ho subsidiu husi Ministeriu Solidariedade Sosial no Inkluzaun ba Ema ho Difisiénsia tanba trata dokumentus mós la iha rezultadu.
Lucilia nia uma iha asesibilidade nebe apoiu husi World Vision TL
“ha’u nia ama hadomi no kuidadu ami , ne’ebe kona ba subsidiu ne’e husik deit ona ba tanba hau nia dokumentus hahu hatama iha tinan 2010, no ha’u simu subsidiu dala 1, tuir mai ha’u la simu to’o agora, bainhira ha’u ho tio ba cek fali dokumentus ema sira ne’ebé haree kona ba dokumentus ne’e dehan naran la iha fali, ami hatama fila fali dokumentus mos naran la sai nafatin entaun agora husik de’it ona” ho lian mamar Lucília konta.
Feto difisiénte ho idade 30 ne’e, hetan ajuda husi ONG World Vision T-L no RHTO, hodi envolve iha atividade suku no aldeia nian liuhusi Konsellu Jestaun Deszatre Suku (KJDS) hodi halo diskusaun grupu, husi atividade hirak ne’e halo Lucília brani hamnasa no ko’alia iha ema barak nia let.
“ONG World Vision ajuda halo ha’u nia dalan iha uma sorin no halo ponte kiik iha uma oin hodi ha’u lao ba sede suku hodi tuir atividade suku nian, no RHTO sira ajuda fo kursi ronda ne’e mai hau, ha’u agradese los ba sira nia tulun” feto difisiénte ne’e dehan ho oin hamnasa.
Husi esforsu ne’ebé Lucilia nia inan faluk halo ba oan sira ida ne’e sira sente hakmatek ona, tanba tinan barak moris husi negosiu kiik no produtu sira iha toos laran to’o ohin loron.
Discussion about this post