Saturday, May 10, 2025
Radio Liberdade Dili - FM 95.8 Mhz
Advertisement
  • Varanda
    • Vizaun & Misaun
  • Se Mak Ami
  • Notisia
    • Atualidade
    • Feature News
  • GenderEquality
  • Desportu
  • Opiniaun
  • Artista
  • Foto
  • Programa Radio & Orariu
No Result
View All Result
Radio Liberdade Dili - FM 95.8 Mhz
  • Varanda
    • Vizaun & Misaun
  • Se Mak Ami
  • Notisia
    • Atualidade
    • Feature News
  • GenderEquality
  • Desportu
  • Opiniaun
  • Artista
  • Foto
  • Programa Radio & Orariu
No Result
View All Result
Radio Liberdade Dili - FM 95.8 Mhz
No Result
View All Result
Home Notisia

Diskursu PM Xanana Iha Lansamentu ba Kampanha Desiminasaun Sensus fo Fila Fali

jesusa by jesusa
November 8, 2011
in Notisia
0
PM  Xanana optimista problema fronteira sei rezolve lalais
3
SHARES
11
VIEWS
Share on FacebookShare on TwitterShare on Whatsapp

Radio, online –  Ho laran haksolok bot tebetebes mak ha’u participa iha cerimónia ba lançamento Sensus Fo Fila Fali ne’e’e. Depois-de knar bot ne’ebé hala’o iha 2010, husi Direcção Nacional de Estatística iha âmbito Ministério das Finanças, kona-ba actualização informações estatísticas nian ho referência ba aspectos demográficos, económicos no sociais ita-nia Nação nian, hanoin mos atu hala’o projecto ida ne’e kona-ba disseminação dados ne’e’ebé importantes tebetebes.

Diskursu Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmao nian ne’e radioliberdadedili.com asesu liu husi via email foin lalais ne’e, Sesta, (4/11) iha Sentru Kovensaun Dili, eis merkadu lama.

Tanba ne’e, hau hakarak hahú agardece ba maluk sira hotu ne’ebé fó tulun ba projetu ida ne’e, hane’esan membros Governo ne’ebé envolvidos ho instituições Estado nian sira seluk, Agências Nações Unidas nian ho ONGs, lori agradece mos ba apoio técnico ho financeiro husi parte UNFPA ho UNICEF.

Senhoras no senhores,
Hane’esan ita-bot sira hatene’e, nação ida composta husi território ida ho ninia população tomak. Governo ida ne’ebé la conhece nia população rasik significa katak la conhece mos nação ne’ebé nia ukun, portanto, nia iha ona iha dalan klaran atu monu ba rai ku’ak. Qualquer governo iha ne’ecessidade, ou antes, dever, atu hatene’e no hatene’e didi’ak nia população.

Tanba ne’e mak ita fó especial importância ba resultados ne’ebé hetan liuhusi recenseamento 2010 nian ne’e. Governo, atu bele implementa políticas ne’ebé di’ak ba ita-nia Povo, tenke hatene’e ita ema hira, ita ne’e sé, ita moris iha ne’ebé no moris oinsá los! Só hetan tiha retrato real no objectivo ida kona-ba população ne’ebé hela iha Timor-Leste hodi hatene’e mos sira-nia condições moris, mak bele halo plano no halo intervenção ho forma responsável, la kaer ba pressupostos ne’ebé sala, hodi hadi’a condições moris timoroan tomak nian.

Nune’e, ho resultados husi Censos, ita bele atua di’ak liután tuir circunstâncias reais rai ne’e nian, lori tan bene’efícios ba ita nia Povo. Mas oinsá? Investe di’ak no barak liután iha saúde, educação, habitação ho infra-estruturas básicas sira seluk.

Tanba ida ne’e mak Plano Estratégico de Desenvolvimento, ne’ebé lança iha fulan Julho liubá, usa Censos lori substancia verdadeiros progressos rai ne’e nian no lori define’e políticas no programas ne’ebé precisa ba desenvolvimento nacional.

Plano ida ne’e, ne’ebé representa esperanças ho aspirações povo timor tomak nian iha desenvolvimento nacional, ba tinan 20 oin mai, kona-ba áreas principais tolu: capital social, infra-estruturas no desenvolvimento económico.

Ho liafuan badak, ita-nia Plano hane’esan pacote integrado políticas estratégicas nian ne’ebé atu implementa iha curto, médio no longo prazo, haré tuir ba ne’ecessidades rai ne’e nia. Entre buat seluk, kona-ba curto prazo, hau destaca objectivos hirak ne’e:

To’o 2015 sei implementa sistema kona-ba cuidados saúde primários. Cada suco sei iha nia clínica saúde rasik, ho médico ida no enfermeiro ida.  To’o 2015, iha ona ensino básico ne’ebé ho qualidade ba 93% labarik timoroan no, to’o 2020, ita bele garante katak jovens sira hotu bele remata ensino secundário.

Visão ida ne’e sei concretiza liuhusi fase intensiva construção escolas, formação intensiva ba professores ho implementação política inclusão social iha educação. To’o 2015, sei halakon tomak analfabetismo iha grupos etários hotu-hotu população nian.

To’o 2015, sei harí sistema segurança social contributivo ida, hodi garante pensão ba
trabalhadores timoroan hotu-hotu. To’o 2015, sei harí uma rihun limanulu resin lima (55.000), lori tulun famílias iha país tomak laran.

To’o 2015, ita sei reabilita estradas rurais, ne’ebé bele tahan hasoru condições
climatéricas no reabilita estradas nacionais hotu-hotu no, kleur liu, to’o tinan 2020,
ita bele halo hotu ona ita-nia rede rodoviária nacional.

To’o 2015, ita ultrapassa ona objectivo ne’ebé dehan katak 75% husi população rural sei hetan acesso ba bé ne’ebé mós, seguru no sustentável.

To’o 2015, população tomak sei iha acesso ba electricidade 24 horas loroloron.  Agricultores sira sei simu subsídios ho créditos sazonais, hodi permite hasae maka’as ita-nia produtividade agrícola, no assegura katak to’o tinan 2020, aihán ne’ebé iha, sei barak liufali ita-nia ne’ecessidades.

Senhoras no senhores,
Hane’esan ita-bót sira hatene’e, ne’ecessidades sei la hane’esan iha regiões hotu-hotu iha país laran no iha cada suco Timor-Leste nian. Por exemplo, se iha suco Nitibe ita bele ona halakon analfabetismo, maibé sei dok tebetebes atu alcança produtividade agrícola; iha suco Holsa produtividade agrícola, liu-liu háre, di’ak liután ona, maibé ninia população barak liu mak sei la hatene’e nafatin lé no hakerek.

Ne’e atu hateten deit katak la iha ema ida mak hatene’e liufali realidade suco ida nian do que ninia comunidades locais rasik. Indicadores sociais iha Relatórios Sucos nian, ne’ebé agora ami apresenta ida-ida hodi halo comparação ho distritos idaidak nian no ho país tomak, fó biban ba ita nia líderes locais rasik atu identifica hodi halo tuir plano.

Portanto ita fó hikas fali ba ita nia Povo resultados di’ak tebetebes ne’ebé hetan ona, ho formato simples no fácil atu compreende, hodi nune’e comunidades sira bele conhce sira nia an rasik no contribui ba sira nia desenvolvimento.

Ohin ita hahú processo ida ne’ebé sei lori tempu semana nén, ne’ebé líderes locais, namkari iha país tomak, sei hetan biban atu aprende liután kona-ba situação real iha sira nia sucos no kona-ba oinsá atu estabelece no atingi alvos desenvolvimento iha nível local. Ohin, ita reconhece publicamente katak plano ida iha nível nacional sei la iha sentido karik la sura ho envolvimento poder local no la iha participação activa husi timoroan tomak.

Senhoras no senhores,
Hau hein katak líderes comunitários tomak sei simu sasadik ida né ho responsabilidade, atu bele estabelece objectivos claros ba sira nia comunidades, hodi nune’e sira bele envolve iha ninia implementação no garante monitorização ne’ebé di’ak. Serviço hamutuk, actores nacionais ho locais, mak ita bele hetan progressos bot ba ita nia Nação. Importante mos hanoin katak quanto mais ita hatene’e ita nia an rasik, ita sei iha liután kebít atu desenvolver ita nia comunidades.

Relatórios kona-ba Sucos ho sessões trabalho kona-ba Sensus Fo Fila Fali, tulun ita fahe conhecimentos – no conhecimento mak hane’esan instrumento ida ke di’ak liuhotu ne’ebé ita iha atu lori muda buat ne’ebé precisa muda ho desenvolve áreas ne’ebé iha potencial atu bele desenvolve sai di’ak liu.

Portanto, hau declara katak projecto disseminação kona-ba Sensus Fo Fila Fali loke oficialmente ba país tomak. Hau hein katak maluk-sira hotu bele aproveita didi’ak instrumento ida ne’e lori servi ho dedicação no laran kamán ba população timornian tomak, nudar rikusoin murak no bot liuhotu Nação ne’e nian. Ita nia Censos hakerek hodi hatudu kona-ba ita nia moris ohin loron nian.

Mai ita serviço hamutuk lori decide kona-ba buat ne’ebé ita hakarak ba loron aban-bainrua nian.

Previous Post

Estudante Faspol Atu Atende Kazu Hetan Purada Husi Task Force

Next Post

Feto Nia Lideransa Lori Ita ba Paz

jesusa

jesusa

Related Posts

Luta Femenizmu, Entre, Egoismu
Notisia

Luta Femenizmu, Entre, Egoismu

April 1, 2025
Selebra Existensia Aportil IP ba dala 22, Funsionariu Halo Doasaun Ran hodi Ajuda Pasiente iha HNGV
Notisia

Selebra Existensia Aportil IP ba dala 22, Funsionariu Halo Doasaun Ran hodi Ajuda Pasiente iha HNGV

March 26, 2025
SEI Lidera KIM, Atu Haree ba Planu Asaun Nasional Hodi Luta ba VBJ
Notisia

SEI Lidera KIM, Atu Haree ba Planu Asaun Nasional Hodi Luta ba VBJ

March 24, 2025
AJTL ho Oxfam lansa Boletin Media Tour kona-ba Mudansa Klimátika
Notisia

AJTL ho Oxfam lansa Boletin Media Tour kona-ba Mudansa Klimátika

March 20, 2025
SEI  Enkontru Dahuluk ho Rede Referal Sira
Notisia

SEI  Enkontru Dahuluk ho Rede Referal Sira

March 18, 2025
SEI no Institute of Business IOB Hala’o Dialogu Kona-ba Prevensaun Violénsia Hasoru Jéneru
Notisia

SEI no Institute of Business IOB Hala’o Dialogu Kona-ba Prevensaun Violénsia Hasoru Jéneru

March 14, 2025
Next Post

Feto Nia Lideransa Lori Ita ba Paz

Discussion about this post

Your browser does not support the audio element.
Fans na'in: mak rona hela
Loading ...
Winamp, iTunes Windows Media Player Real Player QuickTime Stream Proxy

POPULAR

  • DALIA SOARES PEREIRA FINALISTA CS-UNTL, HARÍ RASIK NIA MÉDIA

    DALIA SOARES PEREIRA FINALISTA CS-UNTL, HARÍ RASIK NIA MÉDIA

    1266 shares
    Share 506 Tweet 317
  • SERVISU VOLUNTÁRIU TINAN 13 IKUS MAI MARIA (EMI) HETAN KONFIANSA  SAI JESTORA IHA RÁDIO KOMUNIDADE RAIHUSAR

    399 shares
    Share 160 Tweet 100
  • Hasa’e Folin Tarifa DNTT Prende Ona Bís Haat

    386 shares
    Share 154 Tweet 97
  • Hetan Oportunidade ba Austrália Abel Susesu Hola Rai no Halo Uma ba Inan Aman.

    363 shares
    Share 145 Tweet 91
  • UNTL Nia Departemente Komunikasaun Sosiál: Dezafiu no Ninia Problema Sira

    322 shares
    Share 129 Tweet 81

KONTAKTU AMI

Avenida Hudi Laran, Usindo
Dili, Timor-Leste

Recent News

Luta Femenizmu, Entre, Egoismu

Luta Femenizmu, Entre, Egoismu

April 1, 2025
Selebra Existensia Aportil IP ba dala 22, Funsionariu Halo Doasaun Ran hodi Ajuda Pasiente iha HNGV

Selebra Existensia Aportil IP ba dala 22, Funsionariu Halo Doasaun Ran hodi Ajuda Pasiente iha HNGV

March 26, 2025
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

© 2021 Radio Liberdade Dili - Powered by FMDC & Hosted by Kalohan.NET

No Result
View All Result
  • Varanda
    • Vizaun & Misaun
  • Se Mak Ami
  • Notisia
    • Atualidade
    • Feature News
  • Gender
  • Desportu
  • Opiniaun
  • Artista
  • Foto
  • Programa Radio & Orariu

© 2021 Radio Liberdade Dili - Powered by FMDC & Hosted by Kalohan.NET